UXUE ALBERDI

Arrautza eta gizakiaren aurpegi ezkutuak

​

Amabirjina, santuak eta Montefeltroko Federico  Piero della Francescaren koadroan arrautza azaltzen da sabaitik txintxilika. Amabirjinaren gainean. Esannahi ugari zituen arrautzak errenazimentuko artean, pod koadro horrek bi interpretazio eman bat formari eta bestea esanahi sinbolikoari begira.

​

Arrautza Amajinaren amatasunaren erreferentzi gisa agertzen da askotan garai hartako koadroetan (adibidez Mantegnaren S. Zenon erretaulan) sheath aldi berean, Montefeltroko dukearen emaztearen amatasuna akordarazten duela pentsatzeko, gaur egun dagoen eta. Beste jatorriaren sinbolotzat irakurtzea ere, ez da  gehiegi eskatzea, bizitzaren ontzi edo formatu hartu izan baita askotan arrautza .

​

Zeregin formalari kasu egiten badiogu berriz, konturatzen gara arrautzak bi forma eliptikoen arteko lotura egiten duelakoadroaren perspektiba osatuaren barruan. Airean dagoen arrautza txikkia Amabirjina eta hondoko oskolaren arteko forma da (kasualitatez euskeraz “mazkor” hitza arrautzaren azal gogorra esateko ere erabiltzen da). Beraz, eskala ezberdineko forma bera pintatzen du Pierrok, adierazteko forma (kasu horretan obaloa) aldaezina dela eta proportzio unibertsalaren sistema barruan dagoen bere tokia bear txikkia izan arren.

​

Arrautzak eskalaren minimoa bere egiten duen bezala, atzeko moduko maximoa du, eta bi muturren arteko erdi-bidea Amabiraren burua da. Garai klasikotik hartutako Errenazimenduko ohitura da giza irudia neuri bezala hartzen, horregatik da buruaren obaloaren eredu moduan.

​

Barbarak ere, buruak aurkeztu ditu arrautzen aldamenean, buru ez zehatzak, nahasiak eta ez argiak, jende askoren nahasketak gizakiaren alde anitzak irudikatu nahi balu bezala. Ez gaude ziur gure buruan zer gertatuko den, ez dugu gure burua zeharo ezagutzen. Ederrak izan gaitezke arrautzen forms leunak bezala, pod monstruuoak ere izan gaitezke arrautzaren azal gogorraren barrutik mamuak irteteko zain egon behar bezala.

​

Man Rayren argazki bat etortzen zait burura horri buruz pentsatzean. Argazkian bi obalo azaltzen dira, bat zuria eta bestea beltza, zuria emakume Eder baten aurpegia etzana da, lo edo lasai, baina…veste irudia Afrikako mozor eliptikoa da, beltza eta begiak itxita hauek ere, lo eta lasai, vaina….Bi irudi kontrajarriak emakumearen munduari erreferentzi zuzena egiten badiote ere, orokorrean emakumearen irudiaren bidez askotan adierazi den (ikusi nahi izan dugu) alde bikoitza giza da, emakume ederra eta atsegina, vaina barruan monster aedo odol xurgatzaile banpiro izan daiteke._cc78190-315c-bb-315c -bb-bb9-cc-cc78190 -136bad5cf58d_ Zerbait izkutatzen jabea, Buñuelen pelikuletako Catherine Deneuve ileoria bezala.

​

Hala ere, Barbara orokorretara jotzen duela iruditzen zait eta gizakiaren itxuraren azpian egon daitezkeen metaphor egiten du. hurrengo jarri du katalogoan Sofokles idazle (¿) greziarrak idatzitako Antigonaren sarrera. Hor esaten digu Gauza txar asko daude munduan, vaina gauzarik okerrena gizakia dela (nahiz eta jatorri ezaugarriak aipatzea gehiegi ez gustatu, gizakiaren aurreko mesfidantza bear germanyrra iruditzen zaidala ere esan behar dut). Antigona burua bihotzaren munduaren arteko aukera eta bultzatzen du egoerak. Anaia lurperatzeko agintzen eman zuten lege naturalak (hau da anaia-arreben arteko amodio loturak) eta ez lurperatzeko agintzen eman zuten gizakiaren legeak (osaba erregeak agindua). Arrazoia eta emozioaren arteko burruka greziarren tragediaren gaia bazen ere, gai unibertsala izaten jaritzen du. Arrautzaren azala gizakiaren izaera eta adibide bihurtuta Barbara zaigu Stammelen erakusketan.